Over het nieuwe regeerakkoord van de Arizona-coalitie is al veel gezegd en geschreven. En terecht: de gevolgen voor lokale besturen zullen niet uitblijven. Vooral de hervorming van de werkloosheidsreglementering dreigt snel en fors door te sijpelen naar de OCMW’s. Maar wat weten we vandaag al? Welke risico’s brengt deze maatregel met zich mee? En hoe kan je je als sociale dienst voorbereiden op wat komen zal?

Volgens het regeerakkoord wordt de toegang tot de werkloosheidsuitkering sterk beperkt. In theorie blijft het recht op uitkering bestaan tot maximaal 24 maanden, maar in de praktijk zullen veel mensen al na één jaar uit de boot vallen. Het nieuwe systeem werkt met een “korf”: wie in de laatste 36 maanden 312 gewerkte dagen kan aantonen, krijgt 12 maanden recht. Voor elke bijkomende 104 gewerkte dagen komt er een maand bij, met een maximum van 24 maanden.

De hervorming werd inmiddels goedgekeurd en treedt in werking op 1 juli 2025. Dat betekent dat de eerste groep hun uitkering al op 1 januari 2026 verliest — en zich mogelijk tot het OCMW zal wenden. Lokale sociale diensten moeten zich dus snel voorbereiden op een verhoogde instroom, met gevolgen voor de werkdruk én de complexiteit van de dossiers.

De federale regering voorziet 234 miljoen euro voor 2026 en 2027 als compensatie, maar of dat voldoende is om extra personeel en capaciteit te voorzien, blijft onzeker.

Want laat ons eerlijk zijn: het gaat om maatschappelijk kwetsbare mensen, vaak met bijkomende problemen op meerdere levensdomeinen. Waar de activeringsdiensten afhaken, begint het werk voor de maatschappelijk werker. En wat met tewerkstelling via artikel 60? Als het recht op uitkering maar één jaar duurt, dreigt deze maatregel zijn effect te verliezen — mensen vallen na één jaar opnieuw zonder rechten en komen weer bij het OCMW terecht.

Echte activering vraagt samenwerking, niet zomaar een verschuiving van taken en kosten naar de lokale overheid. OCMW’s staan niet alleen in voor financiële hulp, maar ook voor begeleiding, activering en psychosociale ondersteuning. En dat zijn net intensieve en tijdrovende trajecten, op een moment dat de lokale diensten al onder druk staan.

Het risico? Een federale besparing vertaalt zich lokaal in méér kwetsbaarheid, méér werkdruk en uiteindelijk ook méér kosten op lokaal niveau.

Samenwerking is noodzakelijk, maar stuit in de praktijk op obstakels. Denk aan de beperkingen rond gegevensdeling (GDPR). Nochtans beschikken activeringspartners vaak over waardevolle informatie. Welke problematieken spelen er? Wat werkt wel, wat niet? Wordt er proactief doorgestuurd naar het OCMW? En wat met mensen die eigenlijk beter thuishoren in een invaliditeitstraject?

Voorbereiding is cruciaal. Wat zijn de mogelijkheden tot sociale tewerkstelling binnen jouw bestuur? Met welke partners kan je samenwerken of bestaande samenwerkingen versterken? Hoe pak je het tekort aan maatschappelijk werkers aan? En hoe organiseer je je werking efficiënter?

Onze dienst sociale zaken volgt dit dossier nauwgezet op en werkte al intensief rond deze hervorming. We ondersteunen lokale besturen graag bij:

• het analyseren van de lokale impact,

• het optimaliseren van interne processen,

• en het begeleiden van medewerkers bij veranderende werklast en verwachtingen.

📩 Nood aan ondersteuning of advies?
Neem vrijblijvend contact met ons op via socialezaken@servantes.be. Samen zorgen we voor een proactieve, doordachte aanpak.